Η επιρροή του Φρίντριχ Νίτσε (1844-1900) στο έργο του Ρίχαρντ Στράους (1864-1949) (EN)

Siopsi, Anastasia; Ionian University

Το κεντρικό αίτημα του παρόντος άρθρου ασχολείται με τις πιθανές ρίζες της μουσικής του Ρίχαρντ Στράους στη φιλοσοφία του Νίτσε ιδιαίτερα όπως φαίνονται στο συμφωνικό του ποίημα Τάδε έφη Ζαρατούστρα (Also Sprach Zarathustra).Ο Στράους στις αρχές της δεκαετίας του 1890 διάβασε πολύ προσεκτικά το έργο του Φρίντριχ Νίτσε. Αργότερα στη ζωή του παρέπεμπε με ευκολία σε ιδέες του. Υπάρχουν, επίσης, πολλές ενδείξεις ότι ο Στράους επηρεάστηκε σε έργα του από τον σημαντικό αυτό Γερμανό φιλόσοφο. Το ερώτημα βέβαια είναι, γενικότερα, σε ποιο βαθμό η μουσική μπορεί να εκφράσει φιλοσοφικά προβλήματα, και, αν πράγματι το κάνει με επιτυχία, δηλαδή έχοντας βαθιές δομικές ομοιότητες με αυτό που εκφράζει, μήπως τότε παραδόξως διατηρεί το χαρακτήρα της; Αυτό θα το δούμε στο παράδειγμα του συμφωνικού ποιήματος Τάδε έφη Ζαρατούστρα.Λόγω της δομικής αντιστοιχίας μουσικής και κειμένου σε αυτό το έργο, μπορούμε να εστιάσουμε στη σημειολογική χρήση της μουσικής αυτής, δηλαδή τη χρήση της ως ‘σημαίνον’ για να σηματοδοτήσει τη βασική ιδέα της εξέλιξης όπως περιγράφεται στο κείμενο του Νίτσε (σημαινόμενο). Αναφέρομαι στη χρήση της εισαγωγής του έργου Τάδε έφη Ζαρατούστρα από τον Stanley Kubrick στην πολύ γνωστή ταινία του «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος» (2001: A Space Odyssey) του 1968, για ένα βασικό θέμα του που είναι, σε ερμηνευτική αντιστοιχία με αυτό στο έργο του Στράους, «η ιδέα της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους». Η μουσική σε αυτές τις περιπτώσεις, επομένως, λειτουργεί ως «σημαίνον» με το «σημαινόμενο» να περιέχει, εκτός από το κείμενο του Νίτσε, την εικόνα της ταινίας του Kubrick. Γεγονός είναι ότι αυτό το σημαντικό παράδειγμα δείχνει ότι το έργο του Ρίχαρντ Στράους Τάδε Έφη Ζαρατούστρα μπορεί να συμβάλλει σε σύγχρονες ερμηνευτικές της φιλοσοφίας του Νίτσε, σε μια εποχή άλλωστε όπου κυριαρχεί η εικόνα και ο ήχος, κάτι που το καθιστά εν δυνάμει ικανό να περιέχει φιλοσοφικά σημαινόμενα στην ηχητική δομή του. (EN)

info:eu-repo/semantics/article

info:eu-repo/semantics/publishedVersion

Peer-reviewed Article (EN)

προγραμματική μουσική/συμφωνικό ποίημα, ‘υπεράνθρωπος’, ‘ιδέα της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους’, σημαίνον/σημαινόμενο, δομική αντιστοιχία μουσικής-κειμένου (EN)

Greek association of Primary Music Education Teachers

Hellenic Journal of Music, Education and Culture

Articles

Επιστημονική Έκδοση για τη Μουσική, την Εκπαίδευση και τον Πολιτισμό

English

2015-11-07

http://hejmec.eu/journal/index.php/HeJMEC/article/view/60

Greek Association of Primary Music Education Teachers (EN)

1792-2518

Επιστημονική Έκδοση για τη Μουσική, την Εκπαίδευση και τον Πολιτισμό; Vol 6, No 1 (EL)

Hellenic Journal of Music, Education and Culture; Vol 6, No 1 (EN)

Authors who publish with this journal agree to the following terms:Authors retain copyright and grant the journal right of first publication, with the work [SPECIFY PERIOD OF TIME] after publication simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access). (EN)