Η νεότερη και σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδος βρίθει από αναπροσαρμογές αναφορικά με τη συγκρότηση της εθνικής μας ταυτότητας και το «ενθυμείσθαι». Οι αναπροσαρμογές αυτές ερμηνεύονται πολλαπλά και μας υπενθυμίζουν, πέρα από την αφηγηματική γλώσσα της Ιστορίας, την καταλυτική δράση του χρόνου ως προς τη μεταβολή της ατομικής και, κατ’ επέκταση, της συλλογικής μνήμης, καθώς επίσης την προσπάθεια οικοδόμησής της με στοιχεία από διάφορες ιδεολογίες. Εξετάζοντας την πολιτισμική πορεία μας, διαπιστώνουμε πως η στροφή στη νεωτερικότητα διαφοροποίησε την εικόνα των οικονομικο-κοινωνικών, στρατιωτικο-πολιτικών και θρησκευτικών γεγονότων που διαμορφώθηκαν πριν από την Επανάσταση του 1821 και κατά τη διάρκειά της και εντοπίζουμε ολοένα και περισσότερες διαφοροποιημένες ερμηνείες που αφορούν στην εικόνα όσων διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο τόσο κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας, όσο και στη διάρκεια της προετοιμασίας του απελευθερωτικού Αγώνα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι «αναπαραστάσεις» που κατασκευάστηκαν, προκειμένου να «απεικονίσουν» τους κλέφτες και τους αρματωλούς: στα ακροβατώντα μεταξύ λογοτεχνικού και ιστορικού είδους Απομνημονεύματα, για παράδειγμα, όπου παρουσιάζεται η προσωπικότητα και εξιστορείται η δράση τους, σημειώνεται πλήθος αντιφάσεων- κυρίως, λόγω ζητημάτων πολιτειακής και οικονομικής φύσεως. Στο παρόν άρθρο θα εξεταστεί πώς η συγγραφέας Γιολάντα Χατζή, με τη συμβολή του εικονογράφου Πέτρου Χριστούλια και της ιστορικού Χριστίνας Κουλούρη, μέσα από το έργο της σειράς Μικρές ελληνικές ιστορίες με τίτλο «Κλέφτες και Αρματωλοί» (Καστανιώτης, 2020), επιχειρεί να μεταδώσει στα παιδιά πληροφορίες για τον θεσμό των ανδρών που συνέβαλαν στη εκδήλωση των πρότερων επαναστατικών κινημάτων και οδήγησαν στην Επανάσταση του 1821. Επιπλέον, θα εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο αποτυπώνει τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας στον ελλαδικό χώρο. Επιπλέον, στην προσπάθεια να διερευνηθεί η δυναμική των παιδικών βιβλίων γνώσεων που πραγματεύονται το δίπολο ιστορία-Ιστορία, θα εξεταστεί αν προϊδεάζονται οι αναγνώστες μικρής ηλικίας για έννοιες με ποικίλες διαστάσεις, για συλλογικές πολιτισμικές κατασκευές και για τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται οι ιστορικές πραγματικότητες. Παράλληλα, θα σχολιαστεί κατά πόσον οι «διχασμένες» εθνικές παραδόσεις και οι διαφορετικές ερμηνείες επιβεβαιώνουν τη σύγκλιση της Ιστορίας με τη Λογοτεχνία.
(EL)
The modern and contemporary history of Greece is full of adjustments regarding the formation of national identity. These adjustments can be interpreted in many ways and remind us, not only of the narrative nature of History, but also of how crucial the factor of time is when issues such as the modification of individual and, consequently, of collective memory, arise. Examining our cultural course across time, it is evident that the shift to modernity impacted the economic, social, military, political and religious events that took place before as well as during the 1821 Revolution. We also unravel more and more different interpretations regarding the image of those who played a leading role during the Ottoman rule and the preparation of the War of Greek Independence.More specifically, the representations of the members who constituted the bands of kleftes and armatoloi or men at arms in the memoirs, their historical and literary construction which rests on both individualized expressions and reliable reportage, are interesting examples which indicate the contradictions that arise when it comes to interpreting historical events and/or the personality of historical figures. This article examines the way Yolanda Hatzi, in her book entitled Kleftes and Armatoloi (Kastaniotis, 2020)with the contribution of the illustrator Petros Christoulias and the historian Christina Koulouri, , attempts to inform young readers about the bandits and the appointed security forces whose members formed an armed militia, their prominent role in the revolutionary movement and, also, their actions during the Greek struggle. Additionally, in order to discover the dynamics of children's informational picture books that pertain to History, this article looks into whether this genre actually helps children to gain insights into diverse notions which refer to our collective cultural construction and the way historical realities are shaped. Last but not least, we attempt to investigate the complex question of the possible connections of Literature with History through the lens of different national traditions and ideologies.
(EN)
