Πολιτισμικό τραύμα: Μια προβληματική της πολιτισμικής κοινωνιολογίας
(EL)
Cultural trauma: A problematic of cultural sociology
(EN)
Δεμερτζής, Νίκος
Ρουδομέτωφ, Βίκτωρ
Το κείμενο αυτό αναφέρεταχ σε μια λίγο γνωστή και εξίσου λίγο επεξεργασμένη στην Ελλάδα θεωρητική έννοια: το πολιτισμικό τραύμα. Παρότι ως όρος το ‘τραύμα’ χρησιμοποιείται συχνότατα στον δημόσιο λόγο με αφορμή ποικίλες ατομικές και συλλογικές δεινοπάθειες του παρόντος και του παρελθόντος, τόσο στην ημεδαπή όσο και την αλλοδαπή, σπανίως καθίσταται σαφές τι ακριβώς εννοείται και ποια δυναμική περιγράφει. Η έννοια του πολιτισμικού τραύματος αναδύθηκε στο πλαίσιο του ‘ισχυρού προγράμματος’ της πολιτισμικής κοινωνιολογίας του Jeffrey Alexander. Βασικές συνιστώσες της είναι η ‘ταυτότητα’, το (αρνητικό) ‘συναίσθημα’και η ‘μνήμη’. Στο άρθρο γίνεται μεταξύ άλλων αναλυτική σύγκριση ατομικού-κλινικού και συλλογικού-πολιτισμικού τραύματος και καταδεικνύονται οι συνάφειες ανάμεσα στις πολιτισμικές σπουδές, τις σπουδές συλλογικής μνήμης καθώς και την κοινωνιολογία και ψυχολογία των συγκινήσεων.
(EL)
This article refers to a theoretical concept that is relatively unknown and equally under-appreciated in Greece: the notion of a cultural trauma. Although the term ‘trauma’ is often used in public discourse to designate various individual and collective sufferings, it is rarely clear what is precisely meant by it and what are the dynamics it denotes. The notion of cultural trauma emerged in the context of Jeffrey Alexander’s ‘strong program’ of cultural sociology. Its basic components include the notions of identity, the negative affect and memory. The present article performs a comparison between individual and clinical trauma as well as between collective and cultural trauma. It thus illustrates the convergences among cultural studies, collective memory studies, and the sociology and psychology of emotions.
(EN)
