Φιλοσοφία - επιστήμη - τεχνολογία: το επιχείρημα του τεχνολογικού ντετερμινισμού
Σταυρίδου, Αντωνία
Στη σημερινή εποχή η Τεχνολογία έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας όλων. Η γρήγορη τεχνολογική ανάπτυξη έχει καταφέρει να διαιωνίσει μια έννοια που προέρχεται από το παρελθόν, τον αναλφαβητισμό, με αποτέλεσμα σήμερα παράλληλα με τον κλασικό αναλφαβητισμό να παρουσιαστεί και το φαινόμενο του ψηφιακού ή τεχνολογικού αναλφαβητισμού. Η ραγδαία εισβολή των τεχνολογιών αυτών στην καθημερινότητα διαφοροποίησε αρκετές παραμέτρους διαβίωσης και κατά συνέπεια μη έχοντας άλλη επιλογή ο άνθρωπος θα πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.
Με την τεχνολογία αναπτύσσονται σχέσεις κυβερνητικές, διαχείρισης, εκμετάλλευσης, διοίκησης.
Από την τεχνολογία αναπτύσσεται η τεχνολογική εξέλιξη η οποία είναι καθοριστική για την ανθρώπινη εξέλιξη.
Μερικοί κριτικοί κατακρίνουν τον τεχνολογικό ντετερμινισμό με τη δικαιολογία ότι η τεχνολογία είναι ‘ουδέτερη’ ή ‘ελεύθερη αξιών’ (ούτε καλή, ούτε κακή καθεαυτή), και ότι αυτό που μετράει δεν είναι η τεχνολογία, αλλά ο τρόπος με τον οποίο επιλέγουμε να τη χρησιμοποιούμε. Όπως λέει το λαϊκό ρητό, «ο καλός εργάτης δεν κατηγορεί τα εργαλεία».
Με σαφήνεια ορίζεται ο Τεχνολογικά Ντετερμινιστή πως είναι αυτός που χρεώνει στην τεχνολογία ιδιότητες που θα μπορούσε να έχει μόνο ένα σκεπτόμενο ον, όπως το ότι η τεχνολογία μας απειλεί, μας καταστρέφει, αλλοιώνει τις κοινωνικές δομές και αποξενώνει τους ανθρώπους.
Παρά την εκτίμηση ότι στη σημερινή καπιταλιστική κοινωνία έχει παγιωθεί μια «τεχνοκρατική συνείδηση», η συνειδητοποίηση της καταναλωτικής «τεχνοφιλίας», η οποία ενίοτε, και κυρίως στους νέους, αγγίζει τον «τεχνολογικό φετιχισμό» αποτελεί το πρώτο στάδιο για την συγκρότηση της γραμμής άμυνας απέναντι σ’ αυτό που οHerbert Marcuse αποκαλεί «τεχνολογικό ολοκληρωτισμό» και ο Paul Virilio «τεχνικό φονταμεταλισμό».
