Σχετικά με το OpenArchives.gr

Το OpenArchives.gr είναι η μεγαλύτερη διαδικτυακή πύλη αναζήτησης και πλοήγησης σε έγκριτο ελληνικό επιστημονικό περιεχόμενο που παράγεται από φορείς έρευνας, επιστήμης και εκπαίδευσης. Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (EKT) αναπτύσσει και λειτουργεί το OpenArchives.gr στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου, δηλαδή τη συσσώρευση, οργάνωση, ανάδειξη και διάχυση του ψηφιακού περιεχομένου της χώρας, σύμφωνα με διεθνή πρότυπα και τις τις σύγχρονες ανάγκες των χρηστών. Στον ίδιο στρατηγικό στόχο, της συσσώρευσης και διάχυσης περιεχομένου, εντάσσεται και η λειτουργία της διαδικτυακής πύλης SearchCulture.gr, του Εθνικού Συσσωρευτή Πολιτιστικού Περιεχομένου και Εθνικού Παρόχου για την Europeana.

Στο OpenArchives.gr ο χρήστης πραγματοποιεί, από ένα σημείο, αναζήτηση στη γκρίζα βιβλιογραφία ακαδημαϊκών ιδρυμάτων (διδακτορικά, μεταπτυχιακές εργασίες, εκπαιδευτικό υλικό, κ.ά.), σε επιστημονικά περιοδικά και μονογραφίες, πρακτικά συνεδρίων, ερευνητικές δημοσιεύσεις και αρχεία, που καλύπτουν μία ευρεία γκάμα θεματικών όπως τις φυσικές επιστήμες, την τεχνολογία, τις κοινωνικές επιστήμες και τις επιστήμες του ανθρώπου. Με τον τρόπο αυτό, το ΕΚΤ αίρει για τον χρήστη τους περιορισμούς αναζήτησης και πρόσβασης σε περιεχόμενο που βρίσκεται κατανεμημένο σε επιμέρους ψηφιακές βιβλιοθήκες, ιδρυματικά αποθετήρια και συλλογές στο διαδίκτυο.

Οι συλλογές που συσσωρεύει το OpenArchives.gr προέρχονται από έγκριτους φορείς από την Ελλάδα και την Κύπρο, όπως πανεπιστήμια και ΑΤΕΙ, ερευνητικά κέντρα, επιστημονικές εταιρείες, δημόσιες βιβλιοθήκες και ιδρύματα. Η παρουσία των φορέων, σε ένα κοινό σημείο προβολής και αναζήτησης, συμβάλλει στην ανάδειξη του περιεχομένου τους, αυξάνει τη πρόσβαση των χρηστών στις υποδομές τους και διευκολύνει τη διάδοση του έργου τους. Το περιεχόμενο των συλλογών επικαιροποιείται τακτικά, ακολουθώντας τη πορεία παραγωγής και δημοσίευσης νέου υλικού των φορέων.

Το OpenArchives.gr διαθέτει δύο επιπρόσθετους τρόπους δημοσίευσης δεδομένων: μέσω Web API, το οποίο επιτρέπει σε τρίτες εφαρμογές να αναζητήσουν και να προβάλουν τεκμήρια που φιλοξενούνται στον Συσσωρευτή, και ως Linked Data, συνεισφέροντας έτσι στον Παγκόσμιο Σημασιολογικό Ιστό.

Ιστορικό

Το OpenArchives.gr τέθηκε σε λειτουργία το 2006. Το EKT, αξιοποιώντας υποδομές που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του έργου Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας & Τεχνολογίας (ΕΠΣΕΤ) και της Πράξης “Πλατφόρμα Παροχής Υπηρεσιών Κατάθεσης, Διαχείρισης και Διάθεσης Ανοικτών Δεδομένων και Ψηφιακού Περιεχομένου”, προχώρησε στην αναβάθμιση της υπηρεσίας και την περαιτέρω ανάπτυξή της με νέα χαρακτηριστικά.

Τον Φεβρουάριο του 2018, το ΕΚΤ προχώρησε στην αναβάθμιση της υποδομής συσσώρευσης που υποστηρίζει το OpenArchives.gr. Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιήθηκαν βελτιώσεις στο περιβάλλον αναζήτησης και πλοήγησης, που ενσωματώνουν νέα χαρακτηριστικά παρουσίασης και προβολής του περιεχομένου και των φορέων (αναζήτηση, πλοήγηση και φιλτράρισμα βάσει ομογενοποιημένων τύπων τεκμηρίων, χρονική αναζήτηση, πολλαπλά φίλτρα αποτελεσμάτων, χρονολόγιο κ.ά.). Το ΕΚΤ υλοποιώντας τη στρατηγική του, συνάπτει νέες συνεργασίες με φορείς με στόχο τον συνεχή εμπλουτισμό του OpenArchives.gr και την ανάδειξη του έγκριτου ελληνικού περιεχομένου.

Από το 2020, το OpenArchives.gr αναβαθμίζεται και επεκτείνεται στο πλαίσιο του έργου "Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας: Υποδομή Συσσώρευσης, Τεκμηρίωσης και Διάθεσης Ψηφιακού Περιεχομένου με διασφάλιση διαλειτουργικότητας, μακροχρόνιας διατήρησης και ανοικτής πρόσβασης" (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Μεταρρύθμιση Δημοσίου τομέα", ΕΣΠΑ | http://www.ekt.gr/el/projects/24958). Το Έργο ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2020 και ολοκληρώνεται τον Ιούλιο του 2023 και μεταξύ άλλων έχει ως στόχους την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας και της ποιότητας του ψηφιακού περιεχομένου που παράγεται στη χώρα, την κλιμάκωση της συσσώρευσης ψηφιακού περιεχομένου και της κεντρικής του διάθεσης μέσα από τις πύλες OpenArchives.gr και SearchCulture.gr και την τεχνολογική αναβάθμιση της υποδομής συσσώρευσης του ΕΚΤ και των δύο διαδικτυακών πυλών με έμφαση στην σημασιολογική διασύνδεση του περιεχομένου και στην ανάπτυξη νέων καινοτόμων τρόπων αναζήτησής του.

Το OpenArchives.gr εντάσσεται στη δέσμη υπηρεσιών eContentΕΚΤ Pro που διατίθενται προς φορείς έγκριτου περιεχομένου της χώρας. Οι υπηρεσίες eContentΕΚΤ Pro εστιάζουν στη τεκμηρίωση, οργάνωση και διάθεση περιεχομένου όπως τα Αποθετήρια ΕΚΤ, το openABEKT και το ePublishing, στην ενιαία αναζήτηση και ανακάλυψη περιεχομένου με τις υπηρεσίες OpenArchives.gr, SearchCulture.gr και σε εργαλεία έρευνας (Ευρετήριο ΑΚΕ, Ενιαίος Κατάλογος openABEKT, κ.ά.). Παράλληλα, το ΕΚΤ καλύπτει το σύνολο του κύκλου ζωής του περιεχομένου, με υπηρεσίες βελτιστοποίησης (ContentMigration, Semantics.gr, Validator) και ασφαλούς διαφύλαξης (Ασφαλής Διαφύλαξη, EKTCloud, Disaster Recovery)

Οργάνωση περιεχομένου

Το OpenArchives.gr δίνει πρόσβαση, από ένα μοναδικό σημείο στο διαδίκτυο, σε έγκριτο ψηφιακό περιεχόμενο επιστήμης, έρευνας και εκπαίδευσης, το οποίο είναι οργανωμένο σε συλλογές από τους φορείς που το παρέχουν. Αυτοί είναι πανεπιστήμια και ΑΤΕΙ, επιστημονικές εταιρείες, βιβλιοθήκες, αρχεία, κ.ά. Ως εκ τούτου, το περιεχόμενο των συλλογών καλύπτει μία τεράστια ποικιλία θεματικών περιοχών και παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία. Με γνώμονα τη βέλτιστη ανάδειξη του περιεχομένου των φορέων, αλλά και τη διευκόλυνση των χρηστών στην αναζήτηση και ανακάλυψη του υλικού, το ΕΚΤ έχει αναπτύξει μία συστηματική προσπάθεια εμπλουτισμού και ταξινόμησής του.

Το ΕΚΤ εμπλουτίζει το περιεχόμενο που συσσωρεύεται στην διαδικτυακή πύλη του OpenArchives.gr με συνδέσμους σε καθιερωμένα λεξιλόγια και θησαυρούς όρων και το ομογενοποιεί, βελτιώνοντας, έτσι, τις υπηρεσίες αναζήτησης και πλοήγησης του OpenArchives.gr.

Αυτό επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση του Συστήματος Λεξιλογίων και Σημασιολογικού Εμπλουτισμού semantics.gr του ΕΚΤ, το οποίο περιλαμβάνει ένα πρωτότυπο και ιδιαίτερα φιλικό εργαλείο για μαζικό ημιαυτόματο σημασιολογικό εμπλουτισμό και ομογενοποίηση περιεχομένου.

Τα τεκμήρια εμπλουτίζονται με ένα νέο πεδίο «EKT Τύπος» που περιλαμβάνει τις αναφορές στους όρους ενός δίγλωσσου ιεραρχικού λεξιλογίου τύπων που δημιούργησε το ΕΚΤ το οποίο είναι διασυνδεδεμένο με τον Θησαυρό για τις Τέχνες και την Αρχιτεκτονική (Art & Architecture Thesaurus) - AAT του Ιδρύματος Getty και τον σημασιολογικό θησαυρό DBpedia της Wikipedia. Ο εμπλουτισμός βασίζεται στην πρωτότυπη τεκμηρίωση του πεδίου «τύπος» ή την οργάνωση του περιεχομένου σε επιμέρους συλλογές και σε ειδικές περιπτώσεις συνυπολογίζοντας περιγραφικά πεδία, όπως ο «τίτλος» και η «περιγραφή» . Έτσι, το περιεχόμενο του OpenArchives.gr ταξινομείται σε ένα συμπαγές και ισορροπημένο σύνολο τύπων, αποκτώντας σημασιολογική συνοχή με θετικό αντίκτυπο στην ευρεσιμότητα, στην παρουσίαση και στην πολυγλωσσικότητά του.

Επιπλέον, το ΕΚΤ εμπλουτίζει το περιεχόμενο που συσσωρεύει με ομογενοποιημένη χρονολόγηση. Τα τεκμήρια εμπλουτίζονται με ένα νέο χρονικό πεδίο, «EKT Χρονολογία». Ο εμπλουτισμός βασίζεται στην πρωτότυπη τεκμηρίωση των πεδίων «ημερομηνία», «ημερομηνία δημιουργίας» ή «ημερομηνία έκδοσης». Έτσι, ο χρήστης μπορεί πλέον να αναζητήσει το περιεχόμενο αλλά και να φιλτράρει τα αποτελέσματα και με χρονικά κριτήρια (χρονικό εύρος δημιουργίας).

Τεχνολογική e-υποδομή

Το ΕΚΤ ανέπτυξε μία σύγχρονη υποδομή συσσώρευσης που καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής του περιεχομένου, από την συγκομιδή στον σημασιολογικό εμπλουτισμού και την «έξυπνη», ανοικτή διάθεση.

Η πλατφόρμα περιλαμβάνει ένα σύστημα συγκομιδής μεταδεδομένων Harvester, το οποίο συλλέγει μεταδεδομένα από επί μέρους ιστοτόπους και αποθετήρια φορέων. Μετά την συγκομιδή, το περιεχόμενο εμπλουτίζεται σημασιολογικά από το σύστημα λεξιλογίων και σημασιολογικού εμπλουτισμού Semantics.gr. Η διαδικασία εισαγωγής πραγματοποιείται μέσα από το διαχειριστικό περιβάλλον συσσώρευσης Aggregator και το περιεχόμενο τελικά δημοσιοποιείται στη διαδικτυακή πύλη OpenArchives.gr.