0
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο αναπαρίσταται η παιδική ηλικία στο συγγραφικό έργο της Άλκης Ζέη και συγκεκριμένα στα μυθιστορήματα «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» και «Κοντά στις ράγες».
Η εργασία διαρθρώνεται σε δύο μέρη: στο πρώτο, το θεωρητικό μέρος, επιχειρείται η διερεύνηση των εννοιών «παιδική ηλικία» και «παιδική λογοτεχνία» καθώς και μια ιστορική αναδρομή αυτών. Ο θεωρητικός προβληματισμός της έρευνας ολοκληρώνεται με την παρουσίαση της θέσης του παιδιού σε ελληνικά αναγνώσματα αλλά και σχετικών με το θέμα επιστημονικών ερευνών. Ακολουθεί το δεύτερο μέρος, που περιλαμβάνει την εμπειρική έρευνα. Παρουσιάζεται η ζωή και το συγγραφικό έργο της Ζέη και οι περιλήψεις των έργων. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται η ανάλυση των δύο έργων που επιλέχθηκαν.
Προκειμένου να αναλυθεί το εμπειρικό υλικό χρησιμοποιήθηκε η ποιοτική ανάλυση περιεχομένου βάσει των κατηγοριών που προέκυψαν από τη θεωρητική προσέγγιση. Η ανάλυση εστιάστηκε στα παιδιά-πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές, στο παραδοσιακό ή νεωτερικό πρότυπο παιδιού, που εκπροσωπούν, με βάση τα γνωρίσματα που συγκεντρώνουν, καθώς και τη θέση τους εντός και εκτός οικογενειακού περιβάλλοντος. Τέλος, διερευνήθηκε ο διαφορετικός τρόπος με τον οποίο βιώνουν τα παιδιά την παιδική ηλικία ανάλογα με το φύλο και την κοινωνική τους θέση.
Το βασικό συμπέρασμα της μελέτης είναι πως η Άλκη Ζέη στα δύο έργα, και ιδιαίτερα στο «Κοντά στις ράγιες», αποδυναμώνει σε μεγάλο βαθμό στερεότυπα και παρωχημένες προκαταλήψεις για την παιδική ηλικία, και οι πρωταγωνιστές κυρίως εκπροσωπούν ένα πιο «σύγχρονο» τύπο παιδιού. Οι ήρωες ζουν σε οικογένειες που έχουν απομακρυνθεί αρκετά από το αυστηρό και αυταρχικό μοντέλο του παρελθόντος, με το πρότυπο του πατέρα να συγκεντρώνει περισσότερα νεωτερικά στοιχεία συγκριτικά μ’ αυτό της μητέρας. Εκτός σπιτιού τα παιδιά αναπτύσσουν έντονη δράση, αλλά το σχολείο, ως χώρος δράσης των παιδιών, παρουσιάζεται έντονα συντηρητικός και αναχρονιστικός. Τέλος, καθώς ο διαχωρισμός του φύλου έχει υποχωρήσει σε μεγάλο βαθμό, στην πολλαπλότητα της παιδικής ηλικίας συμβάλλει κυρίως η κοινωνική τάξη των παιδιών και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν.
ABSTRACT
The aim of this study is to explore the way that childhood is depicted in the literary work of the author Alki Zei and specifically in her novels “Petro’ war” anιd “Konta stis rages”.
The essay is structured in two parts: in the first, the theoretical one, an approach to the concepts of “childhood” and “children’s literature” is attempted as well as their historical background. The theoretical concern of the research is completed by presenting the position of the child in the Greek children books and relevant scientific research. The second part, which includes the empirical research, follows. Alki Zei’s life, work and its summaries are presented and the analysis of the two chosen work comes afterwards.
In order to analyze the empirical material, the qualitative analysis was used based on the categories resulting from the theoretical approach. The analysis focused on the child-protagonists and supporting characters, the traditional and modernized child role model which represent on the basis of their attributes as well as their place both in and out of their family surroundings. Finally, the different way in which children experience their childhood depending on their gender and social status was explored.
The basic conclusion drawn from the study is that in both her books, Alki Zei especially “Konta stis ragies” weaken to a great extent stereotypes and obsolete prejudice about childhood and the protagonists mainly represent a more “modern” child version. Heroes live in families who have considerably distanced themselves from the strict and authoritative model of the past with the father’s role model acquiring the most modernized features in comparison to that of the mother. Outside the home, children develop intense action, but school, as s place where children act, is presented rather conservative and authoritarian and is related to the existence of totalitarian regimes. Finally, while gender segregation seems to decline greatly as far as children are concerned, the main contributory factor in the multiplicity of childhood is the children’s social status and the circumstances in which they live.
Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
