Η αμφιπρόσωπη εικόνα της Θεοτόκου και της Σταύρωσης, του Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών, καταλέγεται στα σπουδαία δημιουργήματα της παλαιολόγειας ζωγραφικής. Η Παναγία στην κύρια όψη ανήκει σε σπανιότερη παραλλαγή του τύπου της Οδηγήτριας. Η Σταύρωση, έργο του ίδιου ζωγράφου και εξίσου ιδιαίτερη για την εκλεκτική ερμηνεία της, συγκεντρώνει σημαντικά τυπολογικά χαρακτηριστικά. Αυτά αφορούν κυρίως στη λεπταίσθητη μορφή της Παναγίας, στο τοπιογραφικό περιβάλλον, με τη μοναδική απεικόνιση της πόλης Ιερουσαλήμ στη σκηνή, και στις σπάνιες λαμπερές ακτίνες στο φωτοστέφανο του Εσταυρωμένου, που παραπέμπουν στον εξυμνούμενο «ἥλιο τῆς δικαιοσύνης» Χριστό. Τα ακριβά και άριστα επεξεργασμένα χρώματα, η σύνθεση, τα εικονογραφικά και τα τεχνοτροπικά στοιχεία των δύο παραστάσεων οδηγούν στην άποψη ότι η εικόνα θα πρέπει να δημιουργήθηκε από σπουδαίο ζωγράφο της Κωνσταντινούπολης, ίσως όχι πολύ αργότερα από τη δεύτερη δεκαετία του 14ου αιώνα.
(EL)
The bilateral icon of the Virgin with the clild and the Crucifixion in the Byzantine Museum of Athens is among the great creations of Palaiologan painting. On the main face, the Virgin belongs to a rare variant of the Hodegetria type. On the other face, the Crucifixion, is a work by the same painter and equally unusual for its eclectic interpretation, brings together important typological characteristics, primarily relating to the slender figure of the Virgin, the surrounding landscape with its unique depiction of the city of Jerusalem, and the rare shimmering rays in the halo of Christ Crucified, which refer to the exalted Christ ‘Sun of Justice (ἥλιος τῆς δικαιοσύνης)’. The costly and superbly-processed colors, the composition, and the iconographic and stylistic details of these two representations lead us to conclude that the icon must have been created by an important painter in Constantinople, perhaps not long after the second decade of the 14th century.
(EN)
