Στο πρώτο μέρος του παρόντος κειμένου επιδιώκουμε: α) να επαναπροσδιορίσουμε, με βάση τη θεωρία, τη διαφοροποιημένη παιδαγωγική, εντάσσοντάς την σε μια ολιστική αντίληψη για την εκπαιδευτική διαδικασία και β) να διερευνήσουμε τις προϋποθέσεις υιοθέτησης διαφοροποιημένων προσεγγίσεων από τους εκπαιδευτικούς μέσα από την ανασκόπηση σχετικών ερευνών που μελετούν τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για τη διαφοροποίηση, όσο και ερευνών που μελετούν απόπειρες εκπαίδευσης εκπαιδευτικών στην κατεύθυνση της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής, τα όρια και τις δυσκολίες τους. Στο δεύτερο μέρος, αξιοποιώντας τη θεωρία, εστιάζουμε στην προσχολική εκπαίδευση επιχειρώντας: α) να αναλύσουμε τις αντιλήψεις νηπιαγωγών και τις δηλωθείσες πρακτικές τους σε σχέση με τη διαφοροποιημένη παιδαγωγική στο ελληνικό νηπιαγωγείο, αντλώντας δεδομένα από 100 ερωτηματολόγια και β) να παρουσιάσουμε τις αντιλήψεις, τις πρακτικές και τους προβληματισμούς, 9 νηπιαγωγών στην προσπάθειά τους να λειτουργήσουν με βάση τις αρχές της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής στην τάξη τους. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν ότι, αν και η διαφοροποιημένη παιδαγωγική κατακτά όλο και περισσότερο έδαφος στον λόγο των εκπαιδευτικών παιδιών προσχολικής ηλικίας που αναγνωρίζουν την αξία της για τη νοηματοδότηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και την παροχή ευκαιριών σε όλους τους μαθητές, ως έννοια παραμένει ασαφής και συνοδεύεται από αρκετές «παρανοήσεις» & αντιφάσεις. Προκειμένου να αξιοποιηθεί ενταγμένη σε μια ολιστική αντίληψη, απαιτείται η υιοθέτηση μιας αναστοχαστικής πρακτικής, ρήξεις με τις βιωμένες εκπαιδευτικές εμπειρίες, μακροχρόνιες διαδικασίες επιμόρφωσης και δημιουργία κοινοτήτων πρακτικής.
(EL)
In the first part of the present paper, we seek a) to redefine differentiated instruction on a theoretical ground by including it in a holistic educational approach, and b) to investigate the prerequisites for the implementation of differentiated instruction practices by reviewing relevant research on teachers’ perceptions of differentiation as well as research on attempts to use it in the classroom and particularly their limits and difficulties.In the second part, based on the theoretical background, we focus on preschool education and we try: a) to analyze both preschool teachers’ perceptions about differentiated instruction and the differentiated practices they claim to use in their preschool classrooms drawing data from 100 questionnaires and b) to present perceptions, practices and reflections of 9 preschool teachers in their attempt to implement differentiated instruction in their classrooms.Results shows that although differentiated instruction is gaining ground in teachers’ speech and that teachers recognize its role in creating a meaningful learning environment and in providing educational opportunities for all students, the concept of ‘differentiated instruction’ still remains unclear and is accompanied by several misunderstandings and ambiguity.In order to implement differentiated instruction as part of a “holistic” educational approach, teachers have to turn into reflective practitioners, to work critically on their personal educational experiences, to participate in long term training programs and to create communities of learning and practice.
(EN)
