Παιδαγωγικές πρακτικές στα αναλυτικά προγράμματα του νηπιαγωγείου (1896-1989). Μια ανάγνωση με βάση την κοινωνιολογική θεωρία του B. Bernstein
(EL)
Pedagogical practices in the curricula of the Greek kindergarten (1896-1989). A reading based on the sociological theory of B. Bernstein
(EN)
Μουμουλίδου, Μαρία
Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η εξελικτική διερεύνηση των πτυχών των παιδαγωγικών πρακτικών σε τέσσερα αναλυτικά προγράμματα του ελληνικού νηπιαγωγείου (1896-1989), με βάση τη θεωρία του B. Bernstein για τους παιδαγωγικούς κώδικες και τον παιδαγωγικό λόγο, εστιάζοντας στη δόμηση της έγκυρης γνώσης, στις μεθόδους πρόσληψής της και στη σχέση διδάσκοντος-διδασκομένου. Η προσέγγιση του αντικειμένου μελέτης ήταν ποιοτική με χρήση θεματικής ανάλυσης των δεδομένων. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν την προοδευτική μετατόπιση των ορατών παιδαγωγικών πρακτικών σε αόρατες, την οργάνωση της έγκυρης γνώσης με ισχυρά σύνορα καταρχήν σε σταδιακή δόμηση με μη ευκρινή σύνορα, τη μετάβαση από ένα είδος γνώσης επικεντρωμένο στην καθημερινή εμπειρία του παιδιού στη γνώση ως αποτέλεσμα επιστημονικής πρακτικής, την αλλαγή της έγκυρης γνώσης από αποσπασματική σε συνολική, τη μεταβολή του ρυθμού μετάδοσης και πρόσληψης από αυστηρό σε χαλαρό και την προοδευτική μετάβαση του ελέγχου της επικοινωνίας και της σχολικής εργασίας από τη νηπιαγωγό στη διαπροσωπική επικοινωνία, με διατήρηση και κάλυψη της ασυμμετρίας της σχέσης διδάσκοντος-διδασκομένου.
(EL)
This study looks into the pedagogical practices in four nursery school curricula (1896-1989), through the lens of B. Bernstein’s theory on pedagogical codes and pedagogical discourse, focusing on the construction of valid knowledge, the methods of its reception, and the relationship between teacher and student(s). For the purposes of this study, a qualitative approach was adopted by deploying thematic data analysis. The findings of the research shed light on the gradual shift from visible pedagogical practices into invisible ones, and from the initial organization of valid knowledge with concrete boundaries into its gradual construction with less visible boundaries; the transition of a type of knowledge centred on the children’s everyday experience towards knowledge as the outcome of scientific practice; the modification of valid knowledge from being fragmentary into becoming holistic; the change of the rigid pace of knowledge transference and reception into a more casual one; and the gradual transition from the nursery school teacher’s tight control of communication and activities into interpersonal communication, although the asymmetry of the relationship between teacher and student(s) is maintained and concealed.
(EN)
