Συνδέοντας μια εργαλειακή/ματεριαλιστική με μια ερμηνευτική/ψυχο- λογική προσέγγιση του ρόλου των ιδεών, το άρθρο συζητά τις συνθήκες υπό τις οποίες οι ιδέες επιδρούν στη δημόσια πολιτική, με ειδικότερη περιπτωσιολογική αναφορά στην ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική και την άνοδο του μονεταριστικού έναντι του κεϋνσιανού παραδείγματος. Εξετάζεται θεωρητικά η δυναμική διάδραση μεταξύ ιδεών, θεσμών και συμφερόντων και η συνδυασμένη επίδρασή τους στη δημόσια πολιτική. Το άρθρο προτείνει ένα επιχείρημα σκεπτικισμού εναντίον του τριπλού αναγωγισμού των συμφερόντων, θεσμών και ιδεών. (α) Ο βολονταριστικός λόγος μιας ορθολογιστικής προσέγγισης, βασισμένης στην υποτιθέμενη επεξηγηματική παντοδυναμία του συμφέροντος, μετριάζεται από την υπόμνηση θεσμικών ανασχέσεων και τροχιών εξάρτησης καθώς και του πλαισίου ιδεών μέσω του οποίου τα συμφέροντα αυτοπροσδιορίζονται και οι εξωτερικές πιέσεις εννοιολογούνται. (β) Η νεοθεσμική «συντηρητική» μεροληπτικό- τητα υπέρ της σταθερότητας και συνέχειας -πηγή δυσκολιών όταν πρέπει να εξηγηθεί η θεσμική αλλαγή- αντισταθμίζεται από το διαπλαστικό ρόλο της πολιτικής δράσης σε συνδυασμό με ιδεατικούς παράγοντες. (γ) Η ερμηνευτική και ψυχολογική λειτουργία των ιδεών περιορίζεται από τις αναγκαιότητες που επιβάλλει η πολιτική οικονομία, οι θεσμικές εξαρτήσεις και ο ορθολογισμός των συμφερόντων.
(EL)
Linking an instrumentalist/materialist with an interpretive/affective approach to the role of ideas, this article discusses the conditions under which ideas impact on public policy, with a particular empirical focus on European economic policy and the ascent of the monetarist versus the Keynesian paradigm. The article examines the interface between ideas, the institutional framework and the interests surrounding public policy, in an effort to demonstrate the dynamic interaction between these three factors (ideas, institutions and interests). Despite the efficiency and positive sum orientation of European economic policy and integration, the political game, it is argued, as usual is still very much about «who gets what, how, and at the expense of whom»; this power dimension should not be discounted. The article posits an argument of skepticism against the triple reductionism of interests, institutions and ideas. Firstly, the voluntaristic discourse of a rationalist approach based on the alleged explanatory omnipotence of interests should be tempered by the recognition of institutional constraints and path dependencies as well as the ideational framework through which interests are self-defined and external pressures are perceived. Secondly, the neo-institutionalist «conservative» bias towards stability and continuity, a source of trouble when it comes to explaining institutional change, is offset by the innovative role of political agency combined with ideational factors. And thirdly, the interpretive and affective function of ideas is crucially circumscribed by political economy imperatives, institutional dependencies and the objectification imposed by the rationality of interests. To paraphrase an elegant aphorism, in public policy where you stand depends considerably on where you sit; on your environment depends for how long you will be sitting there.
(EN)
Hellenic Political Science Association
