Το θέμα της συγκεκριμένης εργασίας είναι πολυσυζητημένο και αφορά τις προγενέστερες αποφάσεις για το τέλος της ζωής, εστιάζοντας στις καθοδηγητικές προγενέστερες οδηγίες αλλά και στην προσπάθεια προγραμματισμού προηγμένων υπηρεσιών υγείας, (όπως για παράδειγμα ο διορισμός νόμιμου αντιπροσώπου/δικαστικού συμπαραστάτη), ως έκφραση της αυτονομίας του ατόμου για την υγεία και τη ζωή• αυτό απορρέει από το δικαίωμα του αυτοκαθορισμού εκ προοιμίου, σχετικά με την επιθυμία κάποιου να υποβληθεί ή όχι σε ορισμένες ιατρικές θεραπείες, ακόμη και κι αν αυτές μπορεί να αποβούν σωτήριες, υπό την προϋπόθεση της μελλοντικής ανικανότητας ή έλλειψης συνείδησης τη στιγμή που θα απαιτηθεί. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η παροχή μιας επισκόπησης για την τρέχουσα κατάσταση του υπό συζήτηση θέματος, έχοντας ως εφαλτήριο την ανακατασκευή της πορείας που οδήγησε στην επίτευξη ενός τέτοιου σημαντικού κοινού νομικού πλαισίου, όπως η αρχή της συναίνεσης κατόπιν ενημέρωσης / της ενήμερης συγκατάθεσης (που εφαρμόστηκε σε Ευρωπαϊκό επίπεδο από τη Σύμβαση του Οβιέδο το 1997), καθώς επίσης και η ανάλυση της εθνικής νομοθεσίας πέντε Κρατών-μελών της ΕΕ, συγκρίνοντας τις σχετικές ομοιότητες και διαφορές, τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες. Πιο συγκεκριμένα, είναι η νομοθεσία του Βελγίου, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ισπανίας, έως της πιο πρόσφατης αυτή τη στιγμή νομοθεσίας της Ιταλίας στα τέλη του 2017, όσον αφορά τη συναίνεση κατόπιν ενημέρωσης και τις προγενέστερες οδηγίες. Ωστόσο, στην εργασία επισημαίνεται ότι δεν υπάρχει κοινή τοποθέτηση σε αυτό το ζήτημα, ειδικά όταν γίνεται αναφορά στη νομική δεσμευτικότητα των προγενέστερων οδηγιών ακόμα και στις περιπτώσεις που προβλέπεται, τα περιθώρια ανεπάρκειας και αναποτελεσματικότητας είναι πολύ περισσότερα από μία πιθανότητα, καθώς πολλές ιδιαίτερες περιπτώσεις εμφανίζονται διαρκώς εξαιτίας των κενών στο σύστημα.Είναι αναγκαίο να καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια σε όλα τα επίπεδα, από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ μέχρι τα εθνικά κοινοβούλια, καθώς κι από τα δικαστήρια μέχρι τα τμήματα/πτέρυγες των νοσοκομείων (νοσοκομειακά τμήματα), για την ενσωμάτωση και την ικανοποίηση των προγενέστερων επιθυμιών ακόμα και των πιο αδύναμων από τους ασθενείς, αυτών που δεν μπορούν επί του παρόντος να εκφράσουν τις επιθυμίες τους• των ασθενών που, παρά των συνθηκών, αλλά και κυρίως εξαιτίας αυτών, δικαιούνται το σεβασμό της προσωπικής τους ελευθερίας και της αξιοπρέπειά τους.
(EL)
This paper deals with the never-enough-discussed topic of the end of life advanced decisions, focusing on the instructional advanced directives and other kinds of advance healthcare planning (like the appointment of a proxy), as forms of autonomy on own health and life – that is the right to self-determine in advance about whether to submit or not to some medical treatments, even the life-saving ones, in case of the future inability or unconsciousness at the moment they are required. This work aims to provide an overview of the current state of the art of the subject matter, starting from the reconstruction of the route that led to the achievement of such an important legal common framework as the informed consent principle (implemented at a European level by the Oviedo Convention of 1997), to get to the analysis of five EU Members States’ national regulations, comparing for the purpose the related similarities and differences, the strengths and the weaknesses; that is the Acts of Belgium, France, Germany, Spain, until the most recent at the moment, the Italian law on informed consent and advanced directives of the late 2017. The report highlights how there is not still a common view of the matter, particularly talking about the legal bindingness of the advanced directives; and even where it is provided, margins of inefficiency or ineffectiveness are more than a possibility, as many concrete cases continue to show, due to some gaps of the system.A lot of work still needs to be done at all levels, from the EU institutions to the national Parliaments, from the Courts to the hospitals wards, to enhance and grant the advanced will of the most weak among the patients, the unable ones to currently express their wishes; patients thatnevertheless, and even more so, deserve their personal liberty and their dignity to be respected.
(EN)
Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής
