Το θέμα της διατριβής αυτής είναι η ανάλυση και η αξιολόγηση μιας διεπιστημονικής διδακτικής πρότασης για την περιβαλλοντική εκπαίδευση στο επίπεδο του Λυκείου. Προτείνεται η διδασκαλία ορισμένων σημαντικών περιβαλλοντικών ζητημάτων, στη Β΄ τάξη του Λυκείου. Η διδασκαλία γίνεται με τη μέθοδο της διάχυσης, ζητημάτων που σχετίζονται με την περιβαλλοντική εκπαίδευση, μέσα στα μαθήματα της Φυσικής, της Χημείας και της Βιολογίας. Δεν επιχειρήθηκε κάποια αλλαγή στο πρόγραμμα σπουδών των μαθημάτων αυτών, καθώς τα ζητήματα αυτά περιέχονται στην ύλη των μαθημάτων. Έγινε χρήση εποπτικών μέσων διδασκαλίας και πειραματικών δραστηριοτήτων. Χρησιμοποιήθηκαν τα εργαστήρια Φυσικής –Χημείας και της Πληροφορικής της σχολικής μονάδας. Το εργαστήριο Φυσικής – Χημείας είναι εφοδιασμένο με τον εξοπλισμό που απαιτήθηκε για την πραγματοποίηση των πειραμάτων. Η διδακτική προσέγγιση ήταν διεπιστημονική, καθώς η ανάπτυξη του κάθε περιβαλλοντικού ζητήματος έγινε μέσα από διάφορες επιστήμες. Αυτή η διεπιστημονική πρόταση διδασκαλίας αποτελεί ένα ολοκληρωμένο διδακτικό πακέτο, που επιδιώκει να καλύψει τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά ζητήματα της εποχής μας. Επιλέχθηκαν τρία από αυτά και πραγματοποιήθηκε πιλοτικά η διδασκαλία τους, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα μέτρησης της αποτελεσματικότητας της μεθόδου. Τα περιβαλλοντικά αυτά ζητήματα είναι: • Το φαινόμενο του θερμοκηπίου και οι κλιματικές αλλαγές. • Η ποιότητα του νερού, η μόλυνση και η διαχείριση του. • Οι ανανεώσιμες και οι μη ανανεώσιμες μορφές ενέργειας. Το πρώτο ζήτημα διδάσκεται στο μάθημα της Χημείας, το δεύτερο στο μάθημα της Βιολογίας και το τρίτο στο μάθημα της Φυσικής. Είναι σημαντικό ότι και τα τρία μαθήματα είναι Γενικής Παιδείας και τα διδάσκονται όλοι οι μαθητές. Η διδασκαλία του καθενός περιβαλλοντικού ζητήματος πραγματοποιείται με τον παρακάτω τρόπο: 1. Παρουσίαση με την βοήθεια power-point, στο εργαστήριο Φυσικής-Χημείας ή Πληροφορικής του σχολείου, με την χρήση υπολογιστή και προβολέα, όπου παρουσιάζεται στους μαθητές το θεωρητικό υπόβαθρο του ζητήματος. Η παρουσίαση αποτελείται από 25 διαφάνειες που εμπεριέχουν όλες τις πληροφορίες για τα ζητήματα που εξετάζονται. Ο εκπαιδευτικός εξηγεί τις πληροφορίες που παρέχονται στους μαθητές. Στην αρχή και στο τέλος της παρουσίασης προβάλλονται 2 μικρά videos, διάρκειας 2 λεπτών το καθένα, με εικόνες σχετικές με τα εξεταζόμενα θέματα και με την συνοδεία νεανικής μουσικής. Η επιλογή αυτή αποσκοπεί στην δημιουργία ευχάριστου κλίματος ώστε να καταστεί πιο αποδοτική η διδασκαλία. Η διάρκεια της παρουσίασης είναι περίπου μισή ώρα, ώστε να απομείνουν 20 λεπτά της ώρας για συζήτηση, επεξηγήσεις και επίλυση αποριών. 2. Προβολή μιας ταινίας – video, όπου δίνονται στους μαθητές πρόσθετες πληροφορίες για το εξεταζόμενο ζήτημα. Τα οπτικοακουστικά μέσα μπορούν να προσφέρουν δυνατότητες μάθησης που θα ήταν δύσκολο ή αδύνατον να προσφερθούν από τα παραδοσιακά μέσα. Οι μαθητές μαθαίνουν πιο εύκολα όταν το μαθησιακό υλικό παρουσιάζεται με προφορική και με οπτική μορφή. Οι εικόνες είναι ένα ιδιαίτερα ισχυρό μέσο μεταφοράς πληροφοριών στον θεατή. Οι ταινίες προμηθεύουν μια σε βάθος γνώση των περιβαλλοντικών προβλημάτων στους μαθητές και του ρόλου που πρέπει να αναλάβουν οι ίδιοι για την επίλυσή τους. 3. Πραγματοποίηση μιας ή περισσοτέρων εργαστηριακών δραστηριοτήτων στο εργαστήριο Φυσικής – Χημείας του σχολείου. Επίσης οργανώνονται και επισκέψεις στο πεδίο. Στο μάθημα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τις κλιματικές αλλαγές, οργανώνεται μια επίσκεψη σε ένα θερμοκήπιο κοντά στο σχολείο. Οι μαθητές παρατηρούν την κατασκευή του, μετρούν την θερμοκρασία μέσα και έξω από το θερμοκήπιο και ενημερώνονται από τον ιδιοκτήτη του θερμοκηπίου για τα φυτά που καλλιεργούνται σε αυτό. Στο μάθημα για το νερό, οργανώνεται μια επίσκεψη στο πεδίο, όπου λαμβάνονται τα δείγματα νερού που θα αναλυθούν στη εργαστηριακή άσκηση. Μαθαίνουν οι μαθητές τον τρόπο λήψης των δειγμάτων και ταυτόχρονα κρατούν σημειώσεις για την τοπογραφία της κάθε περιοχής από την οποία λαμβάνονται τα δείγματα. Στο μάθημα για τις μορφές ενέργειας, οργανώνονται δύο επισκέψεις στο πεδίο. Η μία επίσκεψη γίνεται στο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας του νησιού. Το εργοστάσιο χρησιμοποιεί πετρέλαιο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ενημερώνονται από τους ειδικούς του εργοστασίου για όλες τις διαδικασίες που επιτελούνται, από την τροφοδοσία του εργοστασίου με πετρέλαιο, μέχρι την παραγωγή και την διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας. Οργανώνεται επίσης επίσκεψη σε μια εγκατάσταση ήπιων μορφών ενέργειας (αιολικό πάρκο ή πάρκο με φωτοβολταϊκά στοιχεία). Οι μαθητές ενημερώνονται από τους ειδικούς της εγκατάστασης για τον τρόπο λειτουργίας, τη συντήρηση και την παραγωγή και διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι μαθητές θέτουν ερωτήσεις, κρατούν σημειώσεις και δίνουν έμφαση σε θέματα ρύπανσης του περιβάλλοντος (και στις δύο επισκέψεις).
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
