Οι υψηλές πεποιθήσεις αποτελεσματικότητας των υποψήφιων δασκάλων στη συμμετοχική εκπαίδευση έχουν επανειλημμένα συνδεθεί με καλύτερα αποτελέσματα για τους μαθητές και με βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας. Στο πλαίσιο αυτό, σκοπό της παρούσας εργασίας αποτέλεσε η διερεύνηση των απόψεων των μελλοντικών δασκάλων του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης σχετικά με την αυτοαποτελεσματικότητά τους να διδάξουν σε τάξεις με μαθητές με και χωρίς ειδικές ανάγκες. Πραγματοποιήθηκε έρευνα σε ένα δείγμα 159 σπουδαστών του ΠΤΔΕ της Πάτρας, με την χρήση δύο αξιόπιστών εργαλείων, της κλίμακας TEIP (αξιολόγηση αντιληπτής αυτοαποτελεσματικότητας σε συμμετοχικές τάξεις) και της σύντομης μορφής της κλίμακας TSES (αξιολόγηση διδακτικής αυτοαποτελεσματικότητας σε κανονικές τάξεις). Για την κλίμακα TEIP, βρέθηκε ότι οι μελλοντικοί δάσκαλοι αισθάνονται αρκετά προς πολύ αποτελεσματικοί στη συμμετοχική εκπαίδευση, με το χαμηλότερο επίπεδο αποτελεσματικότητας να δηλώνεται για την διάσταση της ικανότητας διαχείρισης προβληματικών συμπεριφορών. Για την κλίμακα TSES, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι μελλοντικοί δάσκαλοι αισθάνονται μέτρια προς πολύ αυτό-αποτελεσματικοί στη διδασκαλία σε κανονικές τάξεις, με το χαμηλότερο επίπεδο αντιληπτής αυτοαποτελεσματικότητας να δηλώνεται επίσης για την διάσταση της διαχείρισης της τάξης. Η αυτοπεποίθηση των σπουδαστών να διδάξουν σε άτομα με ειδικές ανάγκες και η επιθυμία τους να αναλάβουν τάξεις ειδικής αγωγής στο μέλλον συσχετίστηκαν με τον βαθμό αποτελεσματικότητας τους ως προς τη διδασκαλία σε συμμετοχικές τάξεις, ωστόσο το μέγεθος αυτής της επίδρασης ήταν μικρό. Δεν εντοπίστηκαν συσχετίσεις με άλλα δημογραφικά χαρακτηριστικά. Ένα σημαντικό εύρημα που προέκυψε ήταν ότι οι μελλοντικοί δάσκαλοι που ένιωθαν περισσότερο αυτό-αποτελεσματικοί στη διδασκαλία σε κανονικές τάξεις, ήταν επίσης πιο πιθανό να νιώθουν περισσότερο αποτελεσματικοί στη διδασκαλία σε συμμετοχικές τάξεις και ο βαθμός διδακτικής αυτό-αποτελεσματικότητας σε κανονικές τάξεις προέβλεπε κατά 57,1% την αποτελεσματικότητα των μελλοντικών δασκάλων στη συμμετοχική εκπαίδευση. Δεδομένης της σχέσης μεταξύ των δύο αυτών μεταβλητών, είναι σημαντικό να ενισχυθούν οι πεποιθήσεις αυτοαποτελεσματικότητας των υποψήφιων δασκάλων σε κανονικές τάξεις, παράλληλα με τον εμπλουτισμό των ήδη υπαρχόντων προγραμμάτων σπουδών στα ΠΤΔΕ για την συμμετοχική εκπαίδευση και την ειδική αγωγή, τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί σε θέματα όπως η διαχείριση της τάξης και των προβληματικών συμπεριφορών, στα οποία οι υποψήφιοι δάσκαλοι παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα αυτοαποτελεσματικότητας.
High levels in teacher’s self-efficacy in inclusive education has been repeatedly linked to better student outcomes and improved teaching quality. In this context, the purpose of this study was to investigate future teachers’ views in Pedagogical Department of Primary Education on their self-efficacy to teach in classrooms with and without disabled students. A study was conducted on a sample of 159 students of Patras PTDE, using two reliable tools, the TEIP scale (evaluation of perceived self-efficacy in inclusive classes) and the short form of the TSES scale (evaluation of teachers self-efficacy in non-inclusive classes. For the TEIP scale, it was found that future teachers feel quite effective in participatory education, with the lowest level of effectiveness being stated for the dimension of problem behavior management ability. For the TSES scale, the results showed that future teachers feel moderately to very self-effective in teaching in regular classes, with the lowest level of perceived self-efficacy being stated for the classroom management dimension. Students' confidence in teaching to people with disabilities and their desire to take special education classes in the future were related to their degree of effectiveness in teaching in participating classes, however the magnitude of this effect was small. No correlations were found with other demographic characteristics. An important finding that emerged was that future teachers who felt more self-effective in teaching in regular classes were also more likely to feel more effective in teaching in inclusive classes, and the degree of teaching self-efficacy in regular classes predicted at 57.1 % self-efficacy of future teachers in inclusive classes. Given the relationship between these two variables, it is important to strengthen the self-efficacy beliefs of future teachers in regular classes, while enriching existing curricula for inclusive education and special education, both in theory and in practical level. Particular emphasis should be placed on issues such as classroom management and disruptive behavior management, in which future teachers have lower levels of self-efficacy.
