Η έλευση της πανδημίας Covid 19 έφερε μία ξαφνική και μαζική μετάβαση της ψυχοθεραπευτικής
πρακτικής στο διαδίκτυο. Η διαμόρφωση της θεραπευτικής σχέσης στο ψηφιακό περιβάλλον και
ιδιαίτερα ο τρόπος που αυτή βιώνεται από τους ψυχοθεραπευτές δεν έχει επί του παρόντος επαρκή
ερευνητική τεκμηρίωση. Στην παρούσα έρευνα επιχειρήσαμε να διερευνήσουμε τις αντιλήψεις
των ψυχοθεραπευτών σχετικά με την άσκηση του επαγγέλματός τους από απόσταση,
συγκεκριμένα μέσω της χρήσης τηλεδιασκέψεων. Επικεντρωθήκαμε στο πώς οι ίδιοι περιγράφουν
τη διαμόρφωση της θεραπευτικής σχέσης στις συνεδρίες μέσω τηλεδιάσκεψης, μέσα από την
ανάλυση των πλεονεκτημάτων, των προκλήσεων, των στοιχείων που διαμορφώνουν το πλαίσιο
και την επικοινωνία, καθώς και των στοιχείων που διαμορφώνουν και ενισχύουν τη θεραπευτική
παρουσία. Βασιστήκαμε κυρίως σε έννοιες που απορρέουν μέσα από το θεωρητικό πλαίσιο της
προσωποκεντρικής προσέγγισης. Για τη συλλογή των δεδομένων, χρησιμοποιήσαμε την ποιοτική
μέθοδο. Πραγματοποιήσαμε έξι ημι-δομημένες συνεντεύξεις με ψυχοθεραπευτές από διάφορες
ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, τις οποίες αναλύσαμε μέσω της μεθόδου της Φαινομενολογικής
Ερμηνευτικής Ανάλυσης. Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας σε μεγάλο βαθμό επιβεβαιώνουν τα
δεδομένα της πρόσφατης διεθνής βιβλιογραφίας, ενώ προσφέρουν και νέες διαστάσεις προς
έρευνα. Τα οφέλη και οι προκλήσεις που περιγράφουν οι ψυχοθεραπευτές συμφωνούν σε μεγάλο
βαθμό με τη σχετική βιβλιογραφία. Oι ψυχοθεραπευτές, παρά τις προκλήσεις που συναντούν στην
εξ αποστάσεως θεραπεία, βρίσκουν τρόπους να αξιοποιήσουν τα νέα στοιχεία και να
αντισταθμίσουν τα μειονεκτήματα. Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι η θεραπευτική σχέση μπορεί να
επιτευχθεί καλώς μέσω τηλεδιάσκεψης, αφού οι παράγοντες που την διαμορφώνουν δεν
επηρεάζονται σημαντικά από τη διαμεσολάβηση της οθόνης. Αυτοί οι παράγοντες αφορούν τις
προσωποκεντρικές θεραπευτικές συνθήκες της ενσυναίσθησης, της άνευ όρων αποδοχής και της
αυθεντικότητας, την θεραπευτική παρουσία, τα κίνητρα όλων των εμπλεκόμενων στο θεραπευτικό
σύστημα, και την προσωπική ανάπτυξη του ψυχοθεραπευτή. Κάποιοι αναφέρουν παραπάνω
άγχος, «διαταρακτικά» στοιχεία, αμηχανία στις συνεδρίες μέσω τηλεδιάσκεψης, ευρήματα που
προτείνονται προς περαιτέρω διερεύνηση γιατί αφορούν πολλά στοιχεία του θεραπευτικού
συστήματος και εκτός αυτού επίσης.
(EL)
The advent of the Covid 19 pandemic brought a sudden and massive shift of psychotherapy
practice on the internet. The formation of the therapeutic relationship in the digital environment
and especially the way it is perceived by psychotherapists does not currently have sufficient
research documentation. In the present study we attempted to explore the perceptions of
psychotherapists about practicing their profession remotely, specifically through the use of
teleconferencing. We focused on how they describe the formation of the therapeutic relationship
in the sessions conducted via video conferencing, through the analysis of the advantages, the
challenges, the elements that shape the context and the communication, as well as the elements
that form and enhance the therapeutic presence. We based our concepts mainly on the theoretical
framework of the person-centered approach. For the data collection, we used the qualitative
method. We conducted six semi-structured interviews with psychotherapists from different
psychotherapeutic approaches, which we analyzed through the method of Phenomenological
Interpretive Analysis. The results of our research largely align with the recent international
literature, while also offering new dimensions for further research. The benefits and challenges
described by psychotherapists are consistent with the existing literature to a great extent. Despite
the challenges psychotherapists face in tele-therapy, they say they find ways to take advantage of
new information and compensate for the disadvantages. Psychotherapists claim that the therapeutic
relationship can be well achieved through video conferencing, since the factors that shape it are
not significantly affected by the mediation of the screen. These factors are related to the personcentered therapeutic conditions of empathy, unconditional positive regard and congruence, the
therapeutic presence, the motivations of all involved in the treatment system, and the personal
development of the psychotherapist. Some report augmented stress, "disturbing" elements,
embarrassment in the sessions through video conferencing, findings that are proposed for further investigation as they involve many elements of the treatment system and beyond.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
