Στόχος της παρούσας διατριβής είναι η ποιοτική διερεύνηση των εμπειριών και των απόψεων των αναπληρωτών εκπαιδευτικών ΠΕ70 οι οποίοι εργάστηκαν σε Δομές Υποδοχής και Εκπαίδευσης Προσφύγων (ΔΥΕΠ) κατά το σχολικό έτος 2018-2019. Συγκεκριμένα, επιχειρήθηκε η σάρωση του πεδίου μέσω της έρευνας απογραφής. Οι 58 ημιδομημένες συνεντεύξεις οι οποίες λήφθηκαν από τις 14/2/2019 έως τις 19/6/2019 ανέδειξαν τις πολλαπλές όψεις του κρατικού εγχειρήματος. Σε πρώτο επίπεδο μελετώνται οι δυσκολίες και τα προβλήματα που συνάντησαν οι εκπαιδευτικοί κατά την άσκηση του παιδαγωγικού τους έργου καθώς και το πρίσμα μέσα από το οποίο δομήθηκε η διδακτική τους προσέγγιση. Η έρευνα εστιάζει επίσης στην κριτική αποτίμηση της εφαρμοζόμενης εκπαιδευτικής πολιτικής για την εκπαίδευση των προσφύγων μαθητών που φοιτούν στις ΔΥΕΠ. Σε δεύτερο επίπεδο μελετήθηκαν οι απόψεις των εκπαιδευτικών σε σχέση με την ένταξη κοινωνικών και πολιτικών ζητημάτων στη διδασκαλία τους με έμφαση στο προσφυγικό συγκείμενο. Η συνεξέταση αυτή πραγματοποιείται υπό το φως των ριζοσπαστικών παιδαγωγικών θεωριών με έμφαση στην συμβολή της παιδαγωγικής του Paulo Freire σε μία προσπάθεια να αναδειχθούν εκείνα τα σημεία τομής τα οποία είναι ικανά να συγκροτήσουν μία εναλλακτική-αντίπαλη παιδαγωγική παρέμβαση. Τα βασικότερα συμπεράσματα που προέκυψαν κατατείνουν στο ότι α) οι εφαρμοζόμενες νεοφιλελεύθερες πολιτικές για την εκπαίδευση δεν αφήνουν ανεπηρέαστο το πεδίο εκπαίδευσης των προσφύγων, β) η απουσία ουσιαστικής στήριξης και καθοδήγησης των εκπαιδευτικών των ΔΥΕΠ από την Πολιτεία επηρεάζει αρνητικά το έργο τους, γ) βασική προϋπόθεση για τη δίχως προβλήματα λειτουργία των ΔΥΕΠ υπήρξε σε σημαντικό βαθμό η μη ορατότητα των προσφύγων μαθητών στη σχολική και ευρύτερη κοινότητα δ) οι εκπαιδευτικοί παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα που συναντούν εργάζονται επιδεικνύοντας υψηλό βαθμό ενσυναίσθησης απέναντι στις τραυματικές εμπειρίες των μαθητών τους προσπαθώντας παράλληλα να συμπεριλάβουν το γλωσσικό και πολιτισμικό τους κεφάλαιο στη διδασκαλία ε) το ιδεολόγημα περί ουδετερότητας της εκπαίδευσης παραμένει ανθεκτικό, ενώ το τραύμα σε συνάρτηση με την ηλικία, τη δυσκολία στη γλωσσική επικοινωνία και την ετοιμότητα των μαθητών οριοθετεί τις παρεμβάσεις τους και στ) η τομή με την παιδαγωγική του Freire και τις ριζοσπαστικές προσεγγίσεις μπορεί να επιχειρηθεί σε ένα πρώτο επίπεδο στο πεδίο του κριτικού αλφαβητισμού υπό την προϋπόθεση της διερεύνησης του θεματικού σύμπαντος των προσφύγων μαθητών, της διερεύνησης των αντίστοιχων παραγωγικών λέξεων με τη σύστοιχη συγκρότηση ενός παιδαγωγικού υλικού το οποίο θα είναι ικανό να καθοδηγήσει εκείνους τους εκπαιδευτικούς που επιθυμούν να υιοθετήσουν αντίπαλες στην κυρίαρχη παιδαγωγική προσεγγίσεις στη διδασκαλία τους.
(EL)
Aim of the present dissertation is the qualitative research of experiences and views of the deputy teachers P.E70 who worked in Reception Structures for Refugee Education (R.S.R.E) during the school year 2018-2019. Specifically, an attempt was made to scan the field through the inventory survey. The 58 semi-structured interviews that were taken from 14/2/2019 to 19/6/2019 highlight the multiple aspects of the state project. At the first level, the difficulties and problems encountered by the teachers during the exercise of their pedagogical work are studied, as well as the prism through which their didactic approach was structured. The research also focuses on the critical evaluation of the applied educational policy for the education of refugee students studying in the R.S.R.E . At the second level, the views of teachers were studied in relation to the integration of social and political issues in their teaching, with emphasis on the refugee context. This co-examination is carried out in the light of radical pedagogical theories with emphasis on the contribution of Paulo Freire's pedagogy in an attempt to highlight those intersections which are capable of forming an alternative-rival pedagogical intervention. The main conclusions that emerged are that a) The neo-liberal policies for education do not leave the field of refugee education unaffected, b) The absence of substantial support and guidance of the teachers of R.S.R.E by the State negatively affects their work, c) A basic condition for the smooth operation of the R.S.R.E was the invisibility of the refugee students in the school and the wider community to a significant degree, d) Teachers, despite the difficulties and problems they encounter, work by showing a high degree of empathy towards the traumatic experiences of their students, while trying to include their linguistic and cultural capital in teaching, e) The ideology of neutrality of education remains resilient, while the trauma in relation to the age, the difficulty in language communication and the readiness of the students delimits their interventions and f) The intersection with Freire 's pedagogy and radical approaches can be attempted at a first level in the field of critical literacy provided the exploration of the thematic universe of refugee students, the exploration of the thematic universe of refugee students, the exploration of the corresponding productive words with the corresponding composition of a pedagogical material which will be able to guide those teachers who wish to adopt rivals in the dominant pedagogical approaches in their teaching.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
